هورمون درمانی یائسگی: هر آنچه باید بدانید! 

• بیماری های زنان

• ۲۹ آبان ۱۴۰۲

هورمون درمانی به عنوان یک راهکار قدرتمند برای مدیریت عوارض یائسگی مورد توجه قرار گرفته است. با تنظیم سطح هورمون‌های زنانه در بدن، این درمان می‌تواند به زنان کمک کند تا با انرژی و آرامش به سوی روزهای پس از یائسگی پیش بروند. در این مقاله تمام اطلاعات مورد نیاز مانند: عوارض، کاربرد، علائم و… در مورد یائسگی و هورمون درمانی آن را بررسی خواهیم کرد؛ تا آخر این مقاله، همراه ما باشید.

هورمون درمانی یائسگی چیست؟ 

با نزدیک شدن به یائسگی، تولید استروژن و پروژسترون تغییر کرده و سپس به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. علائمی مانند گرگرفتگی اغلب ناشی از تغییر سطح هورمون است. پس از آخرین دوره قاعدگی یک زن، زمانی که تخمدان‌های او، استروژن و پروژسترون بسیار کمتری تولید می‌کنند، برخی از علائم یائسگی ممکن است ناپدید شوند، اما برخی دیگر ممکن است ادامه پیدا کنند. برای کمک به کاهش این علائم، برخی از زنان از هورمون استفاده می‌کنند که هورمون درمانی یائسگی (HT) نامیده می‌شود.

یائسگی چیست؟ 

یائسگی، مرحله‌ای در زندگی زنان است که با توقف قطعی دوران قاعدگی (منوپوز) همراه است. این مرحله عموماً در دوره بعد از ۴۰ تا ۵۰ سالگی آغاز می‌شود، اما ممکن است برای هر فرد در سنین متفاوتی آغاز شود. در یائسگی، تولید هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) در بدن کاهش می‌یابد و دوره قاعدگی و عملکرد تخمدان‌ها به پایان می‌رسد. 

علائم یائسگی

همانطور که یائسگی شروع می‌شود، تخمدان‌ها دیگر سطح بالایی از استروژن و پروژسترون تولید نمی‌کنند. تغییرات در سطح هورمونی می‌تواند علائم ناراحت کننده‌ای ایجاد کند. علائم رایج یائسگی، عبارت‌اند از: 

• گرگرفتگی
• خشکی واژن
• درد هنگام رابطه جنسی
• خارش واژن
• لکه بینی
• احساس نیاز به ادرار کردن (فوریت ادراری) 
• مشکل در خواب (بی‌خوابی) 
• نوسانات خلقی، افسردگی خفیف
• خشکی پوست، خشکی چشم یا خشکی دهان

انواع هورمون درمانی یائسگی 

در دوران یائسگی (پس از توقف قاعدگی)، سطح هورمون‌های زنانه در بدن کاهش می‌یابد. به منظور مدیریت علائم و عوارض یائسگی، از هورمون‌های درمانی زنانه به نام هورمون‌های جنسی زنانه (HRT) استفاده می‌شود. این هورمون‌ها عبارت‌اند از: 

استروژن

استروژن یا هورمون زنانه اصلی در دوران باروری توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود. این هورمون در زمان درمان معمولاً از منابع مصنوعی تهیه می‌شود و به صورت قرص، ژل، پلاستر یا تزریق به بدن عرضه می‌شود. استروژن در افزایش رطوبت و انعطاف پوست، کاهش گرفتگی و خشکی واژن، کاهش خارش واژن و به منظور بهبود خواب استفاده می‌شود. 

پروژسترون

پروژسترون نیز هورمون زنانه است که در دوران باروری توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود. در هنگام درمان، پروژسترون به صورت مصنوعی استفاده می‌شود و ممکن است به صورت قرص یا تزریق تهیه شود. استفاده از پروژسترون به همراه استروژن در HRT ، خطر ضخیم شدن داخل رحم و تحریک رحم را کاهش می‌دهد. 

هورمون‌های ترکیبی

برخی از هورمون‌های درمانی شامل ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند. این ترکیبات هورمونی به نام استروژن و پروژسترون یا استروژن و پروژسترون مصنوعی، برای تنظیم سطح هورمون‌ها در دوران یائسگی استفاده می‌شوند. 

فواید هورمون درمانی یائسگی

هورمون درمانی در دوران یائسگی می‌تواند به زنان در مدیریت عوارض و تجربیات منفی این دوره زندگی کمک کند. برخی از مزایای هورمون درمانی یائسگی، عبارت‌اند از: 

• بهبود خشکی واژن: در دوران یائسگی، خشکی واژن یک عارضه معمولی است. هورمون درمانی می‌تواند باعث بهبود خشکی واژن و افزایش رطوبت آن شود که تجربه راحتی در رابطه جنسی را بهبود می‌بخشد. 
• حفظ سلامت استخوان: هورمون درمانی، می‌تواند باعث کاهش خطر افتادگی و شکستگی استخوان‌ها در دوران یائسگی شود. 
• کاهش خطر بیماری‌های قلبی: استفاده از هورمون درمانی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند سکته قلبی و سکته مغزی را در برخی از زنان کاهش دهد. 
• بهبود خلق و خو: هورمون درمانی می‌تواند در کاهش عوارض روانی مانند: تغییرات خلقی، اضطراب و افسردگی در دوران یائسگی موثر باشد. 
• بهبود کیفیت زندگی: با کاهش عوارض مربوط به یائسگی و افزایش راحتی و رضایت در زندگی روزمره، هورمون درمانی می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد. 

عوارض هورمون درمانی یائسگی 

استفاده از درمان هورمونی در دوران یائسگی می‌تواند به عوارضی منجر شود. با این حال، مهم است بدانید که هر فرد به طور متفاوت به هورمون‌ها واکنش نشان می‌دهد. برخی از عوارض ممکن، عبارت‌اند از: 

• خونریزی و التهاب رحم: استفاده از درمان هورمونی می‌تواند در برخی از زنان باعث خونریزی و التهاب رحم شود. 
• افزایش خطر سنگ کلیه: مصرف بلند مدت استروژن، خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. 
• افزایش خطر بیماری‌های قلبی: در برخی از زنان، استفاده از هورمون‌های درمانی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند سکته قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. 
• افزایش خطر سرطان: استفاده بلند مدت از هومون‌ها، ریسک ابتلا به برخی از سرطان‌ها به ویژه سرطان سینه و سرطان رحم را افزایش می‌دهد، 
• عوارض جانبی دیگر: برخی از عوارض جانبی دیگر شامل سردرد، تورم سینه، تغییرات خواب، تغییرات خلقی، تغییرات وزن، تغییرات روی پوست و مو، تهوع و استفراغ می‌شود. 

شرایط منع هورمون درمانی یائسگی 

هورمون درمانی سیستمیک معمولاً در صورت داشتن مواردی توصیه نمی‌شود، این موارد عبارت‌اند از: 

• سرطان سینه یا آندومتر
• سکته
• حمله قلبی
• لخته شدن خون
• بیماری کبد
• هورمون درمانی نیز برای زنان باردار مناسب نیست. اگر باردار شدید یا فکر می‌کنید باردار هستید، هورمون درمانی را متوقف کنید. 

کاربردهای هورمون درمانی 

داروهای هورمونی ممکن است به دلایلی غیر از یائسگی تجویز شوند. کاربردهای دیگر هورمون درمانی عبارت‌اند از: 

• جلوگیری از پوکی استخوان
• برای شروع بلوغ در نوجوانان مبتلا به پریودهای نامنظم
• برای درمان برخی از انواع سرطان یا تسکین برخی علائم سرطان
• برای درمان ناباروری در شرایط خاص

هورمون درمانی یائسگی هر چند وقت یکبار انجام می‌شود

• درمان فقط با استروژن روزانه انجام می‌شود.
• دو راه برای ترکیب استروژن و پروژسترون برای زنانی که هنوز رحم دارند وجود دارد:
  • درمان ترکیبی مداوم: هر دو هورمون استروژن و پروژسترون هر روز مصرف شوند. 
  • درمان چرخه‌ای: استروژن روزانه مصرف می‌شود و پروژستین به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز در هر ماه (معمولاً به صورت قرص) اضافه می‌شود. 

کلام پایانی 

هورمون درمانی در دوران یائسگی، به عنوان یک راهکار قدرتمند برای مدیریت عوارض این دوره زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند بهبود کیفیت زندگی زنان را با کاهش علائم ناخوشایند مانند خشکی واژن و کاهش سطح انرژی، فراهم کند. با این حال، هر فرد به طور متفاوتی به هورمون‌های درمانی واکنش نشان می‌دهد. این واکنش‌ها باعث بروز عوارض و خطراتی در فرد می‌شود که در این مقاله به صورت کامل تمام این مسائل را مورد بررسی قرار دادیم. 

سوالات متداول