علائم بارداری: از سیر تا پیاز نشانه‌های بارداری را بشناسید! 

• بارداری و زایمان

• ۲۷ آبان ۱۴۰۲

بارداری یکی از مهم‌ترین دوران زندگی برای زوج‌ها به ویژه بانوان است. در این دوران، مراقبت‌های پزشکی و رعایت نکات ایمنی، رژیم‌های غذایی و… اهمیت بالایی دارند. تمام زوج‌ها، همواره به دنبال راه‌هایی برای کاهش خطرها و افزایش آسایش مادر در دوران بارداری هستند. برای اینکه بتوان بهترین راه‌ها را انتخاب کرد، در قدم اول باید علائم بارداری را به صورت کامل شناخت. در این مقاله، نشانه‌های بارداری و نحوه مواجهه با آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد، تا آخر همراه ما باشید. 

علائم بارداری چیست؟ 

تغییرات هورمونی قابل توجهی در دوران بارداری رخ می‌دهد. برخی از زنان بسیاری از علائم بارداری را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط تعداد کمی از آن‌ها را داشته باشند. علائم اوایل بارداری شامل پریود نشدن، تغییرات پستان، خستگی، تکرر ادرار و حالت تهوع و استفراغ (تهوع صبحگاهی) است. با این حال، این علائم ممکن است ناشی از عوامل دیگری باشد و لزوماً به معنای باردار بودن نیست. بنابراین اگر مشکوک به بارداری هستید، آزمایش بارداری خانگی انجام دهید و به پزشک عمومی مراجعه کنید.

طیف وسیعی از تغییرات مانند: کمردرد، سردرد، گرفتگی عضلات پا یا رگ‌های واریسی، خارش یا سوزن سوزن شدن، یبوست، هموروئید یا سوء هاضمه، واژینیت یا ترشحات واژن یا تغییرات خلقی یا افسردگی می‌تواند در مراحل بعدی بارداری در بدن رخ دهد. 

زمان بروز علائم بارداری

معمولا زمان بروز علائم اولیه بارداری در هر فرد متفاوت است. به صورت کلی اولین نشانه‌ها در بیشتر افراد، نهایت در ۵ هفته بعد از لقاح نمایان می‌شوند. اما ظهور این علامت ها در برخی دیگر از بانوان ممکن است تا هفته ۸ نیز به تاخیر بیفتد. 

علائم بارداری

به صورت کلی نشانه‌های بارداری عبارت‌اند از: 

• پریود نشدن: پریود نشدن اغلب اولین علامت بارداری احتمالی است. با این حال، برخی از زنان در حوالی دوره مورد انتظار خود خونریزی خفیف را تجربه می‌کنند. 
• حالت تهوع و استفراغ: تهوع صبحگاهی، وضعیتی است که بیش از نیمی از زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم شامل حالت تهوع و استفراغ و از دست دادن اشتها است. این نشانه ممکن است در تمام طول روز اتفاق بیفتد. تهوع صبحگاهی معمولاً از هفته چهارم تا ششم بارداری شروع می‌شود و ممکن است تا هفته دوازدهم برطرف شود. 
• تغییرات در سینه‌ها: در دوران بارداری، سینه‌ها پرتر، متورم و حساس می‌شوند. این تغییرات، مشابه تغییراتی است که ممکن است در چند روز قبل از قاعدگی بروز پیدا کند. در دوران بارداری، پوست اطراف نوک پستان تیره‌تر می‌شود و سیاهرگ‌های سینه آشکارتر می‌شوند. 
• خستگی: خستگی شدید در اوایل بارداری شایع است. این حالت به احتمال زیاد ناشی از افزایش شدید هورمون جنسی پروژسترون است. پروژسترون برای حفظ بارداری و کمک به رشد کودک مورد نیاز است، اما متابولیسم شما را نیز کند می‌کند. همچنین، می‌تواند ناشی از کم خونی باشد که بیشتر ناشی از کمبود آهن است. خوردن غذاهای غنی از آهن در پیشگیری از کم خونی فقر آهن در دوران بارداری مهم است. 
• تکرر ادرار: بارداری باعث افزایش سطح مایعات بدن و کار کردن بیشتر کلیه می‌شود. رحم متورم نیز به مثانه فشار می‌آورد و در نتیجه، اغلب زنان در چند هفته اول بارداری دچار تکرر ادرار می‌شوند. 
• هوس‌های غذایی: میل به برخی غذاها در بارداری بسیار رایج است، به ویژه برای غذاهایی که انرژی و کلسیم را تامین می‌کنند، همچنین ممکن است مادر نسبت به غذاهایی که قبلاً دوست داشته است، احساس بیزاری کند. 

همچنین بخوانید: پریود نامنظم: تمام آنچه باید در موردقاعدگی بدانید!

سایر علائم بارداری

• کمر درد
• تنگی نفس 
• یبوست
• بواسیر (انبوه) 
• سردرد
• سوزش سر دل و سوء هاضمه
• خارش پوست
• گرفتگی عضلات پا
• تغییرات خلقی (مانند گریه‌های غیر قابل توضیح) 
• سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در دستان شما
• ترشحات واژن
• واژینیت
• وریدهای واریسی و ادم پا (ورم)

کمر درد

کمردرد در دوران بارداری می‌تواند بیش از ۱ نفر از هر ۳ زن را تحت تاثیر قرار دهد. این معمولاً به دلیل شل شدن رباط‌ها و تغییر وضعیت بدن به دلیل بارداری رو به رشد است. می‌توان با پوشیدن کفش‌های طبی، استفاده از صندلی‌ها با تکیه‌گاه خوب، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین و انجام ورزش مناسب بارداری به کاهش کمردرد در دوران بارداری کمک کرد. ورزش در آب، فیزیوتراپی و طب سوزنی نیز می‌تواند کمردرد در بارداری را کاهش دهند. 

تنگی نفس

در شروع بارداری، هورمون پروژسترون ظرفیت ریه را افزایش می‌دهد. این افزایش به مادر این امکان را می‌دهد که اکسیژن بیشتری را به کودک خود منتقل کند و از مواد زائد مانند دی اکسید کربنی که تولید می‌کنند، خلاص شود. در هر بار نفس کشیدن، مادر مجبور می‌شود، عمیق‌تر نفس بکشد و مقدار هوایی که دم و بازدم می‌کند، به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد که باعث ایجاد تنگی نفس می‌شود. علاوه بر این، با نزدیک شدن به پایان بارداری، فشار رحم و جنین در حال بزرگ شدن بر روی دیافراگم مادر می‌تواند باعث شود که تنفس برای او سخت‌تر شود. 

یبوست

یبوست به حرکات کند و دفع سفت روده اشاره دارد که دفع مدفوع را دشوار می‌کند. این مشکل، ناشی از هورمون‌های بارداری و یا به دلیل فشار رحم در حال رشد روی راست روده مادر است که حرکت دستگاه گوارش را کند می‌کند. برای بهبود این مشکل بهتر است موارد زیر را رعایت کنید: 

1. هر روز مقدار زیادی آب بنوشید.
2. فیبر غذایی خود را افزایش دهید (مانند سبوس، گندم و میوه و سبزیجات تازه).
3. ورزش‌های ملایم مانند: شنا، پیاده روی یا یوگا را انجام دهید.
4. بدون مشورت با ماما یا پزشک عمومی، ملین‌های بدون نسخه را مصرف نکنید. اگر تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی شما تفاوتی ایجاد نمی‌کند، پزشک عمومی یا ماما می‌تواند ملین‌هایی را تجویز کنند که برای استفاده در بارداری بی‌خطر است. 

بواسیر

ممکن است مادر در نتیجه زور زدن ناشی از یبوست یا فشار سر کودک، به هموروئید مبتلا شود. اگر خونریزی ناشی از هموروئید، خارش، ناراحتی یا درد دارید، بهتر است اقداماتی را انجام دهید که عبارت‌اند از: 

• با افزایش مصرف روزانه آب و فیبر، یبوست را کاهش دهید یا از آن جلوگیری کنید. 
• بعد از اجابت مزاج، حدود ۱۵ دقیقه در آب نمک گرم بنشینید. 
• از کرم هموروئید استفاده کنید. 
• اگر خونریزی یا درد ادامه داشت، با پزشک یا ماما مشورت کنید. 

سردرد

سردرد مداوم می‌تواند با پره اکلامپسی مرتبط باشد؛ وضعیتی که می‌تواند کلیه‌های مادر را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه فشار خون را افزایش داده و جریان خون را به کودک کاهش دهد. 

سوزش سر دل و سوء هاضمه

سوزش سر دل، رفلاکس یا سوء هاضمه، درد و ناراحتی همراه با اسید از معده است که وارد مری می‌شود. سوء هاضمه در دوران بارداری به دلیل فشار رحم بزرگ شده روی اندام‌های شکم و عملکرد هورمون پروژسترون که باعث شل شدن عضله بین مری و معده می‌شود، شایع‌تر است. برای کنترل و درمان آن می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید: 

• وعده‌های غذایی کوچک و مکرر بخورید. 
• از غذا خوردن قبل از خواب خودداری کنید. 
• از بالش اضافه در زیر سر استفاده کنید تا سر از بدن بالاتر قرار بگیرد. 
• لباس‌های گشاد بپوشید. 
• از هر گونه غذا یا مایعی که علائم را تشدید می‌کند، مانند: غذاهای چرب (از جمله غذاهای سرخ شده، گوشت‌های چرب و شیرینی)، غذاهای تند (از جمله کاری و فلفل قرمز)، الکل و کافئین (از جمله چای، قهوه، شکلات و نوشابه) خودداری کنید. 

خارش پوست

خارش گسترده در بدن در بارداری شایع نیست، اما می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد و خواب و لذت بارداری را مختل کند. خشکی پوست و اگزما شایع‌ترین علل هستند، اما گاهی اوقات ممکن است هیچ دلیل ظاهری برای خارش وجود نداشته باشد. در موارد نادری که کف دست‌ها و کف پا خارش دارند، ممکن است به دلیل بیماری جدی کبدی باشد؛ برای بررسی این موضوع می‌توان آزمایش خون انجام داد. 

گرفتگی عضلات پا

گرفتگی عضلات پا به دلیل تجمع اسیدهایی که باعث انقباضات غیرارادی عضلات آسیب دیده می‌شود، رخ می‌دهد. نیمی از زنان باردار معمولاً در شب این نشانه‌ها را تجربه می‌کنند. گرفتگی عضلات پا در سه ماهه دوم و سوم بیشتر است. 

تغییرات خلق و خو

برخی از زنان در دوره بارداری، تغییرات خلقی مانند: گریه، استرس، شادی بیش از حد، افسردگی، ترس و… را تجربه می‌کنند. هورمون‌های بارداری بر مواد شیمیایی در مغز تأثیر می‌گذارند و باعث تغییرات خلقی می‌شوند. در دوران بارداری از هر ۱۰ زن، ۱ نفر افسردگی را تجربه می‌کند. این مشکلات قابل درمان هستند، بنابراین اگر در دوران بارداری با هرکدام از این مشکلات روبه‌رو شدید، به مشاور مراجعه کنید. 

سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در دست‌ها (سندرم تونل کارپال) 

سندرم تونل کارپال یا گزگز و بی‌حسی در دستان، تا ۶۰ درصد از زنان را در دوران بارداری تحت تاثیر قرار می‌دهد و در اثر فشردگی عصب مدیان به دلیل افزایش مایعات بافتی در دوران بارداری ایجاد می‌شود. سندرم تونل کارپال ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد که ممکن است باعث فلج جزئی انگشت شست یا از دست دادن حس آن شود. علائم معمولاً بلافاصله پس از تولد خود به خود برطرف می‌شوند. 

ترشحات واژن

افزایش ترشحات واژن یک تغییر رایج در دوران بارداری است، اگر با خارش، درد، بوی بد یا درد در هنگام دفع ادرار همراه باشد، ممکن است به دلیل عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن باشد. 

واژینیت

واژینیت، التهاب واژن است که برای بسیاری از زنان یک علامت ناراحت کننده است و در دوران بارداری بیشتر است. برخی از علل واژینیت عبارت‌اند از: 

• برفک واژن
• واژینوز باکتریایی
• تریکومونیازیس 
• کلامیدیا

وریدهای واریسی و ادم پا 

واریس پاها در بارداری به دلیل ترکیبی از عوامل از جمله افزایش حجم خون در گردش در هنگام بارداری و فشار رحم باردار به وریدهای بزرگ‌تر بسیار شایع است. همچنین این افزایش فشار روی رگ‌ها می‌تواند منجر به تورم پاها (ادم) شود که باعث درد، احساس سنگینی، گرفتگی عضلات (به ویژه در شب) و سایر احساسات غیرمعمول می‌شود. 

کلام پایانی 

در این مقاله علائم باردار بودن، علامت‌های دوران بارداری، مراقبت‌های بارداری و درمان نشانه‌های این دوره را به صورت کامل مورد بررسی قرار دادیم. انتظار می‌رود با مطالعه این مقاله، تمام نکات مورد نیاز در مورد بارداری و نشانه‌های آن را فراگرفته باشید. در هر شرایطی، مشورت و مراجعه به پزشک می‌تواند یک راه حل اساسی برای درمان و از بین بردن نگرانی باشد، بنابراین در این دوران مهم، همواره با پزشک در ارتباط باشید. 

سوالات متداول