فیبروم رحم : راهنمای جامع از تشخیص تا درمان !

• مقالات

• ۲۷ خرداد ۱۴۰۲

فیبروم رحم یک بیماری بسیار شایع است که در آن تومورهای جامد در رحم ایجاد می‌شوند. فیبروم‌ها، سرطانی نیستند و خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش نمی‌دهند. مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد فیبروم می‌شود، اما مطالعات نشان می‌دهد که ژنتیک و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استروژن ممکن است خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهد. علائم فیبروم می‌تواند شامل پریودهای سنگین و طولانی، خونریزی بین قاعدگی، فشار در شکم و درد لگن باشد. فیبروم‌ها اغلب در طول معاینه معمول لگن یافت می‌شوند یا به طور اتفاقی در تصویربرداری مشخص می‌شوند. اگر درمان مورد نیاز باشد، ممکن است شامل داروها یا جراحی باشد.

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم‌ها رشدهایی هستند که از سلول‌های ماهیچه صاف و بافت همبند فیبری تشکیل شده‌اند. این توده‌ها در رحم رشد می‌کنند و به تنهایی یا به صورت گروهی ظاهر می‌شوند. اندازه آنها متفاوت است، از کوچکی به اندازه یک دانه برنج تا بزرگی به اندازه یک خربزه. در برخی موارد، فیبروم‌ها می‌توانند به داخل حفره رحم یا خارج از رحم رشد کنند. تخمین زده می‌شود که 20 تا 50 درصد از زنان در سنین باروری در حال حاضر فیبروم دارند و تا 77 درصد از زنان در طول سال‌های باروری خود به فیبروم مبتلا می‌شوند. تنها حدود یک سوم از این فیبروم‌ها به اندازه کافی بزرگ هستند که توسط پزشک در طول معاینه فیزیکی تشخیص داده شوند، بنابراین اغلب تشخیص داده نمی‌شوند. در بیش از 99 درصد موارد، فیبروم‌ها تومورهای سرطانی نیستند و خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش نمی‌دهند.

بیش‌تر بخوانید: پولیپ رحم چیست؟

چه چیزی باعث فیبروم رحم می‌شود؟

علت فیبروم مشخص نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که هر تومور از یک سلول ماهیچه‌ای غیرطبیعی در رحم ایجاد می‌شود و در هنگام مواجهه با هورمون استروژن که باعث رشد تومور می‌شود، به سرعت تکثیر می‌شود. زنان در سنین باروری بیشتر در معرض ابتلا به فیبروم هستند.

سایر عوامل خطر، عبارتند از:

• سابقه خانوادگی فیبروم
• چاقی
• رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز
• فشار خون بالا

علائم فیبروم رحم چیست؟

معمولاً زنانی که فیبروم دارند علائم قابل توجهی را تجربه نمی‌کنند. سایر زنان مبتلا به فیبروم علائم شدیدی را تجربه می‌کنند که در زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد می‌کند. علائم رایج فیبروم، عبارتند از:

• دوره‌های سنگین یا طولانی مدت
• خونریزی بین پریود
• ناراحتی و یا پری شکم
• درد لگن
• درد پایین کمر
• علائم مثانه، مانند تکرر ادرار یا مشکل در تخلیه مثانه
• علائم روده، مانند یبوست یا زور زدن بیش از حد با حرکات روده
• ناباروری
• عوارض دوران بارداری
• درد هنگام مقاربت

علائم فیبروم اورژانسی

در موارد نادر، زنان مبتلا به فیبروم نیاز به درمان اورژانسی دارند. اگر درد شدید و ناگهانی در شکم دارید که با داروهای ضد درد تسکین نمی‌یابد، یا خونریزی شدید واژن با علائم کم‌خونی مانند: سبکی سر، خستگی مفرط و ضعف همراه است، باید به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید.

فیبروم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

فیبروم‌ها اغلب در طول معاینه معمول لگن پیدا می‌شوند. در طول این معاینه، پزشک شما روی شکم شما فشار می‌آورد و ممکن است توده‌ای سفت و نامنظم را احساس کند که ممکن است نشان دهنده فیبروم باشد. برای تشخیص فیبروم رحم، پزشک ممکن است یکی از آزمایش‌های زیر را تجویز کند:

سونوگرافی لگن

روشی که طی آن یک ابزار کوچک به نام مبدل یا داخل واژن قرار داده می‌شود یا روی شکم فشار داده می‌شود تا با استفاده از امواج صوتی تصاویری از اندام‌های داخلی تولید شود. پزشک می‌تواند اندازه، شکل و بافت رحم را ببیند و هرگونه رشد را ارزیابی کند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

این نوعی از فناوری تصویربرداری پیشرفته است که تصاویر بسیار دقیقی از اندام‌های داخلی ارائه می‌دهد. این تصاویر به پزشک شما کمک می‌کند تا محل دقیق و ویژگی‌های فیبروم را تعیین کند و در صورت نیاز، درمان‌های کم تهاجمی را برنامه ریزی کند.

هیستروسالپنگوگرافی

این یک نوع معاینه اشعه ایکس از رحم و لوله‌های فالوپ است. پزشک شما از یک رنگ مخصوص برای تجسم راحت‌تر این اندام‌ها استفاده می‌کند و تشخیص می‌دهد که آیا فیبروم‌ها لوله‌های فالوپ شما را مسدود کرده‌اند یا خیر.

هیستروسکوپی  

هیستروسکوپی یک معاینه بصری از کانال دهانه رحم و داخل رحم با استفاده از ابزار بینایی (هیستروسکوپ) است که از طریق واژن وارد می‌شود.

در مورد هیسترکتومی یا جراحی برداشتن رحم بیش‌تر بخوانید!

فیبروم رحم چگونه درمان می‌شود؟

از آنجایی که رشد بیشتر فیبروم‌ها با نزدیک شدن به یائسگی کند می‌شود، اگر علائم شما قابل تحمل باشد، ممکن است پزشک شما پیگیری و معاینه پیوسته را انجام دهد. با این رویکرد، پزشک از نزدیک علائم شما را با ویزیت‌های مکرر پیگیری و سونوگرافی زیر نظر می‌گیرد تا مطمئن شود که هیچ تغییر قابل توجهی در وضعیت شما وجود ندارد.

اگر فیبروم شما علائم قابل توجهی ایجاد کند ممکن است درمان لازم باشد. گزینه‌های درمانی شامل رویکردهای دارویی و جراحی است. پزشک بر اساس علائم، محل و اندازه فیبروم‌ها، سن و سابقه پزشکی و اهداف سلامتی شما مانند تمایل به بارداری، درمان را توصیه می‌کند. در برخی موارد، زنان به دلیل پریودهای سنگین یا طولانی مدت یا به دلیل خونریزی غیرطبیعی بین دوره‌های قاعدگی، به درمان کم خونی فقر آهن نیز نیاز دارند.

گزینه‌های درمان دارویی

مسکن‌های ضد التهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است خونریزی قاعدگی ناشی از فیبروم را کاهش داده و درد را تسکین دهند. این محافظه کارانه‌ترین روش درمانی است و برای زنانی که گاه به گاه درد لگن یا ناراحتی ناشی از فیبروم دارند، توصیه می‌شود.

هورمون درمانی فیبروم رحم

درمان هورمونی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

آگونیست‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (آگونیست های GnRH)

این درمان سطح استروژن شما را کاهش می‌دهد و باعث ایجاد یک یائسگی پزشکی موقت می‌شود. آگونیست‌های GnRH برای کوچک کردن فیبروم استفاده می‌شود. آن‌ها همچنین برای متوقف کردن پریود شما در آمادگی برای جراحی یا بهبود شمارش خون استفاده می‌شوند. پزشکان معمولاً این دارو را بیش از یک سال تجویز نمی‌کنند و اثرات دارو پس از خروج از سیستم شما معکوس می‌شود. قرص‌های ضد بارداری خوراکی (یا چسب یا حلقه واژینال) می‌توانند به کاهش خونریزی مرتبط با فیبروم کمک کنند. عوامل حاوی پروژسترون قرص، ایمپلنت، تزریق یا دستگاه داخل رحمی (IUD) ممکن است خونریزی را کنترل کنند.

گزینه های درمان رویه‌ای

درمان جراحی محافظه کارانه میومکتومی روشی است که طی آن فیبروم‌ها برداشته می‌شوند اما رحم دست نخورده باقی می‌ماند. این روش برای زنانی که می‌خواهند باروری خود را حفظ کنند توصیه می‌شود. سه روش اولیه میومکتومی وجود دارد:

میومکتومی باز سنتی

این روش از طریق یک برش شکمی انجام می‌شود و خطراتی از جمله خونریزی و تشکیل بافت اسکار در محل برش و بهبودی طولانی‌تر را به همراه دارد. این روش ممکن است بسته به اندازه و تعداد فیبروم‌ها ضروری باشد.

میومکتومی لاپاراسکوپی یا رباتیک

در این روش سرپایی از برش‌های کوچک شکم و لاپاراسکوپ استفاده می‌شود. این رویکرد کم تهاجمی اغلب منجر به خونریزی کمتر و بهبودی سریع‌تر می‌شود، اما برای همه بیماران مناسب نیست. اکثر بیماران در روز جراحی به خانه می‌روند و ظرف چند هفته بهبود می یابند. پزشک تعیین می‌کند که آیا شما کاندید مناسبی برای این روش هستید یا خیر.

میومکتومی هیستروسکوپی

در طی این روش سرپایی، پزشک از دوربینی استفاده می‌کند که از طریق واژن وارد می‌شود تا بخش‌های قابل مشاهده تومورهای فیبروئید را بتراشد. این روش فقط فیبروم‌هایی را که در داخل حفره رحم ایجاد شده‌اند، درمان می‌کند.

فیبروم رحم و بارداری

فیبروم رحم می‌تواند به طرق مختلف بر باروری تأثیر بگذارد. اگر فیبروم‌ها رشد کنند و رحم یا لوله‌های فالوپ را مسدود کنند، ممکن است باردار شدن را سخت‌تر کنند. آنها همچنین ممکن است اثرات منفی دیگری بر بارداری داشته باشند از جمله:

• افزایش خطر سقط جنین و زایمان زودرس
• چسبندگی غیر طبیعی جفت
• افزایش احتمال زایمان با سزارین
• خونریزی پس از زایمان

اگر فیبروم و ناباروری دارید، با یک متخصص غدد تولید مثل که در درمان زنان مبتلا به فیبروم تخصص دارد، مشورت کنید. یک متخصص باروری می‌تواند یک برنامه درمانی ایجاد کند که شانس شما را برای یک بارداری موفق به حداکثر برساند. اگر قبل از پیگیری درمان باروری به جراحی برای درمان فیبروم فیبروم نیاز باشد، احتمالاً میومکتومی بهترین گزینه شما خواهد بود.