زایمان زودرس چیست؟ علائم و عوامل خط آن!

• بارداری و زایمان

• ۲۶ مهر ۱۴۰۲

زایمان زودرس، یکی از موضوعات حیاتی و پیچیده در علم پزشکی است که همواره توجه محققان و متخصصان را به خود جلب کرده است. زایمان زودرس یک مسئله جامعه‌شناسی و بهداشت عمومی نیز محسوب می‌شود، زیرا اثرات آن بر جوامع و سیستم‌های بهداشتی و درمانی بسیار اساسی است. این مقاله به بررسی علل، عوامل خطر، اثرات و راهکارهای پیشگیری و مداخله در زایمان زودرس می‌پردازد.

زایمان زودرس چیست؟

زایمان زودرس یا انقباض زودرس (Preterm Birth)، به وقوع زایمان قبل از هفته 37 از دوره بارداری اشاره دارد. زایمان زودرس یک موضوع پزشکی جدی است و ممکن است با عوارض جدی برای نوزاد و مادر همراه باشد. علت زایمان زودرس ممکن است متنوع باشد و شامل عوامل زیستی، محیطی یا زیست‌شناختی باشد.

بعضی از علائم ممکن برای زایمان زودرس عبارت‌اند از:

• واکنش‌های مخاطی یا خونریزی از واژن
• دردهای تنشی در زیر شکم
• تغییرات در ترشحات واژنی
• تغییرات در ضربان قلب نوزاد

زایمان زودرس می‌تواند به مشکلات نوزادان، مانند کمبود وزن و عوارض زایمان، منجر شود. در بسیاری از موارد، دلیل زایمان زودرس مشخص نیست. اما برخی عوامل خطرزا می‌توانند احتمال زایمان زودرس را افزایش دهند؛ از جمله عواملی مانند مصرف مواد مخدر، تنش ناشی از شغل یا تنش روانی، عفونت‌ها، تنش زیاد و بیماری‌های مادرزادی مانند دیابت.

اگر شما یا کسی که می‌شناسید، علائم زایمان زودرس دارید یا مشکوک به وقوع زایمان زودرس هستید، بهترین اقدام این است که به یک پزشک یا متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. زیرا درمان و مراقبت به موقع می‌تواند به پیشگیری از مشکلات نوزاد و مادر کمک کند.

در مورد روش‌‌های تشخیص جنسیت بیش‌تر بدانید!

خطرات زایمان زودرس چیست؟

زایمان زودرس می‌تواند به عواقب جدی برای نوزاد و مادر منجر شود. برخی از خطرات و آسیب‌هایی که ممکن است به واسطه زایمان زودرس به وجود بیایند، عبارت‌اند از:

• مشکلات تنفسی: نوزاد‌هایی که در هفته‌های زودرسی به دنیا می‌آیند، نیاز به مراقبت ویژه خواهند داشت. آنها ممکن است مشکلاتی مانند آسم، مشکلات در مجاری هوایی و سندرم تنفسی نوزادی را (Respiratory Distress Syndrome) تجربه کنند.
• کمبود وزن: نوزادان زایمان زودرس عمدتاً کمبود وزن دارند و این مسئله می‌تواند به مشکلات رشد و تغذیه در آینده منجر شود.
• عوارض مغزی: زایمان زودرس ممکن است به مشکلات مغزی در نوزاد منجر شود، از جمله سندرم پرماتوریتی نوزادی (Periventricular Leukomalacia) که می‌تواند به مشکلات حرکتی و شناختی در آینده نوزاد منتهی شود.
• عوارض چشمی: نوزادان زایمان زودرس ممکن است به عوارض چشمی مانند رتینوپاتی نوزادی (Retinopathy of Prematurity) دچار شوند که می‌تواند به اختلالات بینایی منجر شود.
• عفونت‌ها: نوزادان زایمان زودرس دارای سیستم ایمنی ضعیف‌تری هستند و بنابراین به عفونت‌ها و بیماری‌ها حساس‌تر هستند.

برای کاهش خطرات زایمان زودرس، مراقبت درمانی منظم حین بارداری، پیگیری دقیق توسط تیم پزشکی متخصص زنان و زایمان و رعایت رژیم غذایی و سبک زندگی سالم از اهمیت بسیاری برخوردار است. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروها یا دیگر مداخلات پزشکی را نیز توصیه کند تا از زایمان زودرس جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: بهترین روش زایمان!

علائم زایمان زودرس چیست؟

مادران باردار ممکن است در دوران بارداری دچار انقباضات شوند که یکی از علائم زایمان زودرس است. انقباضات براکستون هیکس که مادر را برای تولد آماده می‌کند، به عنوان انقباضات کاذب نیز شناخته می‌شود. شایع‌ترین علائم زایمان زودرس به شرح زیر است:

• تغییر یا افزایش ترشحات واژن
• کمردرد در قسمت پایین کمر احساس می‌شود.
• فشار در قسمت پایین شکم احساس می‌شود که گویی کودک در حال فشار دادن به پایین است.
• گرفتگی‌هایی شبیه دردهای قاعدگی هر 10 دقیقه یا بیشتر
• پاره شدن کیسه آب قبل از هفته 37
• انقباضات رحمی
• خونریزی واژینال

در صورت مشاهده این علائم، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و مشاوره دریافت کنید. این وضعیت برای سلامت نوزاد و مادر اهمیت زیادی دارد.

عوامل خطرزای زایمان زودرس چیست؟

زایمان زودرس می‌تواند به طور ناگهانی اتفاق بیفتد و پیش‌بینی آن دشوار است. وجود میکروب یا باکتری در ادرار ممکن است یک عامل خطر برای زایمان زودرس باشد. برای کاهش خطر زایمان زودرس، شناخت عواملی که باعث آن می‌شوند و بر اساس آن عمل می‌کنند، مهم است. عوامل خطرزای زایمان زودرس به شرح زیر است:

• قبلاً زایمان زودرس داشته‌اید.
• داشتن یک رژیم غذایی ناسالم و ایمنی پایین
• سیگار کشیدن
• قرار گرفتن در معرض استرس بیش از حد
• داشتن دوقلو یا سه قلو
• عفونت‌ها
• خونریزی در جفت

در برخی از بارداری‌ها، پزشک متخصص ممکن است تاریخ زایمان را زودتر از وقت اصلی اعلام کند، زیرا ممکن است تولد نوزاد از ماندن در رحم بی خطرتر باشد.

چگونه می‌توان از زایمان‌زودرس جلوگیری کرد؟

اگرچه هیچ راه واحدی برای جلوگیری از زایمان زودرس وجود ندارد، اما می‌توان اقداماتی را برای کاهش خطر زایمان زودرس انجام داد:‌

• از مصرف دخانیات و الکل در دوران بارداری خودداری کنید.
• از یک رژیم غذایی سالم و متعادل استفاده کنید.
• مراقبت‌های دوران بارداری را در طول بارداری انجام دهید.
• سطح استرس خود را کاهش دهید.
• بین بارداری‌ها حداقل 18 ماه صبر کنید.

کدام افراد بیشتر در معرض خطر زایمان‌زودرس هستند؟

افرادی که کمتر از 20 سال یا بیشتر از 40 سال دارند، سابقه خانوادگی زایمان زودرس دارند، در دوران بارداری سیگار می‌کشند و قبل از بارداری بسیار لاغر هستند، در معرض خطر زایمان زودرس هستند.