سندروم پیش از قاعدگی: علت، علائم، تشخیص و درمان آن!

• بیماری های زنان

• ۲۴ مهر ۱۴۰۲

سندروم پیش از قاعدگی به طور عمده با تغییرات در هورمون‌ها و عملکرد تخمدان‌ها در دختران نوجوان در ارتباط است. این تغییرات هورمونی می‌توانند با علائم متفاوتی مانند تورم و حساسیت سینه، درد شکمی، نفخ، تغییرات در پوست و مو و تغییرات روحی و رفتاری خود را نشان دهند. علاوه بر این، سندروم پیش از قاعدگی می‌تواند بر تعاملات اجتماعی و روانی دختران نوجوان تأثیرگذار باشد. در ادامه این مقاله، به بررسی علل احتمالی این سندروم، از جمله عوامل ژنتیکی و محیطی و نیز به روش‌های تشخیص و مدیریت سندروم پیش از قاعدگی خواهیم پرداخت.

سندروم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟

سندرم پیش از قاعدگی، وضعیتی است که کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد و با علائمی مانند تورم سینه زنان در دوره قبل از قاعدگی، نفخ در شکم، خستگی، افزایش وزن، کمبود انرژی، سردرد، خلق و خوی افسردگی، تنش و بی قراری ظاهر می‌شود.

سندرم استرس پیش از قاعدگی یا PMS به مجموعه‌ای از علائم فیزیکی و روانی که معمولاً در دوره پیش از قاعدگی یا همان دوران پیش از عملیات قاعدگی (معمولاً چند روز تا یک هفته قبل از شروع قاعدگی) در برخی از زنان ایجاد می‌شود، اطلاق می‌شود. این علائم به صورت متغیر در زنان مختلف دیده می‌شوند و ممکن است متفاوت باشند. PMS معمولاً شامل تغییرات در احساسات، رفتار و وضعیت جسمانی است.

علت سندرم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟

علت دقیق این وضعیت مشخص نیست، اما تصور می‌شود که به دلیل تغییرات هورمونی است که در نیمه دوم چرخه قاعدگی رخ می‌دهد. دلیل اصلی این وضعیت، سطح هورمون‌ها نیست، بلکه بالا و پایین شدن ناگهانی هورمون‌ها است، یعنی نوسانات ناگهانی سطح هورمون‌ها. سایر عواملی که ممکن است منجر به سندرم پیش از قاعدگی شوند، عبارت‌اند از:

• سطوح پایین مواد معدنی (مانند منیزیم، روی)
• سطوح ناکافی ویتامین به ویژه ویتامین‌های A و B
• نوسانات ناگهانی در سطوح هورمون
• عدم تعادل در مقادیر مواد شیمیایی به نام پروستاگلاندین‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی که عملکردهای مهمی در بدن دارند.

علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟

اگر این سندرم در یک فرد شدید باشد، می تواند کل بدن، یعنی همه اعضای بدن را درگیر کند. این وضعیت باعث بروز علائم بسیاری مربوط به اندام‌های آسیب دیده می‌شود. علائم PMS گاهی اوقات می‌تواند بسیار خفیف باشد. این افراد معمولاً نیازی به مشورت با پزشک ندارند. شایع‌ترین علائم سندرم پیش از قاعدگی، عبارت‌اند از:

• سردرد و حتی گاهی اوقات حملات میگرن
• حالت افسردگی
• بی‌خوابی
• مشکل در تمرکز
• تپش قلب
• درد شدید مفصلی
• حالت تهوع یا استفراغ
• خیلی راحت در مورد بعضی چیزها عصبانی می‌شوند.
• تمایل به خودکشی
• تورم و درد در سراسر بدن، عمدتاً در ناحیه شکم و سینه‌ها
• کمبود انرژی، یعنی خستگی
• یبوست
• افزایش یا کاهش اشتها
• چاق شدن
• افزایش حساسیت به صداها یا بوها
• پوست چرب و در نتیجه ایجاد آکنه
• گرگرفتگی
• تمایل به خواب زیاد
• میل به گریه کردن

چگونه سندروم پیش از قاعدگی (PMS) تشخیص داده می‌شود؟

برخی از علائم نشان دهنده PMS باید به طور منظم مشاهده شوند و شدت این علائم باید با نزدیک شدن به قاعدگی افزایش یابد. پس از شروع قاعدگی، این علائم باید حداکثر ظرف 3 روز از بین بروند. علائم باید به مدت 2-3 ماه کنترل شود و در 3 سیکل قاعدگی متوالی مشاهده شود. باید بررسی شود که آیا علائم در سطحی است که بر زندگی روزمره، زندگی تجاری یا حتی زندگی اجتماعی فرد تأثیر بگذارد.

در میان این بیماری‌ها، مطمئن‌ترین راه تشخیص، نظارت بر علائم فرد و شدت این علائم به مدت 2-3 ماه است. این علائم باید به طور جداگانه از نظر جسمی و روانی ارزیابی شوند. علاوه بر این، شروع و پایان علائم نیز به این صورت مشاهده می‌شود. این سندرم که بر زندگی اجتماعی فرد نیز تأثیر منفی می‌گذارد، ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس فرد شود.

بیشتر بخوانید: یائسگی چیست؟

چگونه سندروم پیش از قاعدگی (PMS) را درمان کنیم؟

از آنجایی که علت این عارضه به طور کامل شناخته نشده است، درمانی ثابت و قطعی برای آن وجود ندارد. هنگام انتخاب یک روش درمانی، بهتر است که شدیدترین علائم را درمان کنید. رایج‌ترین روش‌های درمانی سندرم پیش از قاعدگی، عبارت‌اند از:

• روش‌های درمان دارویی
• قرص‌های ضد بارداری
• داروهای مسکن و ضد التهاب
• تغذیه
• ورزش
• کاهش استرس

روش‌های درمان دارویی

در مواردی که علائم روان‌شناختی غالب باشد، باید فرد را به متخصص سلامت و بیماری‌های روانی ارجاع داد و به او اجازه داد تا در مورد درمان مناسب تصمیم‌گیری کند. در مواردی که علائم جسمی غالب است، فرد باید با متخصص زنان و زایمان مشورت کند. طبقه بندی علائم به دو دسته روانی و جسمانی از این نظر مهم است. بنابراین فرد می‌تواند درمان مناسب را از متخصص مناسب و به روش صحیح دریافت کند.

قرص‌های ضد بارداری

مصرف اولیه این داروها در موارد بی نظمی قاعدگی و درد شدید قاعدگی است. اما لازم است در مصرف این داروها بسیار احتیاط کرد، زیرا این داروها اثرات روانی منفی PMS را در برخی از زنان تشدید می‌کند.

داروهای مسکن و ضد التهاب

شروع مصرف این داروها به محض شروع علائم مفید است. لازم است در روز سوم پس از شروع خونریزی قاعدگی قطع شود.

تغذیه

در فردی که PMS تشخیص داده می‌شود باید به رژیم غذایی خود توجه زیادی داشته باشد، زیرا برخی از غذاها می‌توانند علائم PMS را تشدید کنند. محدود کردن مصرف کافئین مفید است، زیرا باعث سردرد و حساسیت سینه می‌شود. حساسیت بیش از حد به الکل به خصوص در دوره دوم چرخه قاعدگی ایجاد می‌شود. بنابراین، الکل نباید مصرف شود. نیکوتین که در سیگار نیز یافت می‌شود، ترشح هورمون‌های نگهدارنده آب را در بدن تحریک می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت امکان مصرف سیگار را کاهش دهید و حتی آن را ترک کنید.

ورزش

ورزش منظم علائم PMS را کاهش می‌دهد؛ ورزش باعث آزاد شدن اندورفین در مغز می‌شود و اندورفین، هورمونی است که به عنوان هورمون شادی نیز شناخته می‌شود. این ماده به آرامش بدن کمک می‌کند. به همین دلیل، در افرادی که PMS تشخیص داده شده است، توصیه می‌شود که به طور منظم ورزش کنند. 20 دقیقه ورزش حداقل 3 بار در هفته کافی است.

کاهش استرس

تکنیک‌های آرام بخشی مانند مدیتیشن یا یوگا از جمله مواردی هستند که برای کاهش استرس توصیه می‌شوند. مهم‌ترین قدمی که می‌توان برای کاهش استرس برداشت، آگاه بودن و اراده داشتن است.

کلام آخر

آگاهی از علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و تأثیر آن بر زنان بسیار مهم است. اطلاعات و آگاهی در مورد PMS به افراد کمک می‌کند تا بهترین حمایت و درمان را برای زنانی که این علائم را تجربه می‌کنند، فراهم کنند. همچنین، مشورت با یک پزشک متخصص زنان می‌تواند به زنان کمک کند تا به شیوه‌های مدیریت و درمان مناسب برای PMS دست یابند.