تفاوت زایمان طبیعی و سزارین؛ کدام انتخاب بهتر است؟

• مقالات

• ۲۹ شهریور ۱۴۰۲

زایمان، یک تجربه منحصر به فرد و بسیار مهم در زندگی یک زن و خانواده است. این تجربه در واقع یک ترکیب از هیجان و عشق بی‌پایان به کودک است. ممکن است شما در روش‌ها و جزئیات زایمان غرق شده باشید یا از نوع زایمان خود بترسید. اولین چیزی که در اینجا باید به خود یادآوری کنید، این است که در هر تولدی، سلامت شما و سلامت نوزاد اولویت دارد. به همین جهت برای آسودگی بیشتر شما، در این بخش سعی کرده‌ایم تا درمورد تفاوت زایمان طبیعی و سزارین توضیح دهیم.

زایمان آسان چگونه اتفاق میفتد؟

کسی که می‌تواند در آسان‌کردن زایمانی که ماه‌ها بی‌صبرانه منتظرش بوده‌اید، بیشترین کمک را به شما کند قطعاً پزشک شما است. علاوه بر این، آمادگی برای مادر شدن از نظر روانی به تولد شما کمک می‌کند. توجه به تغذیه و مصرف آب در طول بارداری بسیار مهم است. برای زایمان سالم، مراقبت‌های دوران بارداری، تمرینات، مدیتیشن و پیلاتس بارداری نیز زایمان شما را آسان‌تر می‌کند. انتخاب روش زایمان نیز بسیار مهم است که باید بر اساس راحتی مادر و سلامت وی انجام شود. دانستن تفاوت زایمان طبیعی و زایمان سزارین می‌تواند کمک شایسته‌ای برای مادرانی باشد که استرس زیادی در این مورد دارند.

همچنین بخوانید: چه کسانی زایمان طبیعی راحتی دارند؟

تفاوت زایمان طبیعی و زایمان سزارین

سزارین یا طبیعی بودن زایمان در هفته 37 تا 38 بارداری مشخص می‌شود. اگر نوزاد در دوران بارداری سرش به سمت دهانه واژن باشد، اگر وزن نوزاد کمتر از 4000 گرم باشد، اگر جفت به سمت بالا حرکت کرده باشد، اگر در معاینه واژن، مشخص شود که تنگی سقف وجود ندارد، اگر مادر باردار زایمان طبیعی را انتخاب کند و خلق‌وخوی او اجازه می‌دهد، زایمان طبیعی اعمال می‌شود. قدم بعدی، صبرکردن است. در برخی موارد، بارداری ممکن است تا هفته 40 ادامه داشته باشد.

اگر در دوران بارداری، نوزاد بریچ باشد، بیمار قبلاً با سزارین زایمان کرده باشد، وزن نوزاد بیش از 4000 گرم باشد، جفت به سمت پایین باشد و سر نوزاد در مجرای زایمان مادر قرار نگیرد، سزارین انجام می‌شود. اگر قرار است سزارین برنامه‌ریزی‌شده انجام شود، بارداری 10 تا 15 روز قبل از تاریخ تولد مورد انتظار خاتمه می‌یابد. یکی از دلایل آن این است که خطر زایمان در 10 روز گذشته وجود دارد؛ بنابراین تفاوت بین زایمان سزارین و زایمان طبیعی چیست؟ حالا بیایید در مورد آن با جزئیات بیشتر صحبت کنیم.

زایمان طبیعی :

در این نوع زایمان، تولد نوزاد بدون مداخله جراحی است. در زایمان اول 24 ساعت و در زایمان‌های بیش از 1 بار، حدود 14 ساعت طول می‌کشد تا نوزاد متولد شود. با این حال، ممکن است زایمان طبیعی زودتر به پایان برسد. انقباضات رحم پس از تکمیل رشد کودک شروع می‌شود. هنگامی که انقباضات شروع می‌شود، هر 10 دقیقه، سه انقباض را انتظار داشته باشید؛ بنابراین دهانه رحم به‌تدریج شروع به گشادشدن می‌کند. زمانی که دهانه به 10 سانتی متر رسید، روند خروج نوزاد از کانال رحم آغاز می‌شود و پس از خروج جفت از کانال رحم، این روند تکمیل می‌شود.

زایمان سزارین :

سزارین شامل خارج کردن نوزاد با بریدن رحم مادر است. در این روش، بی‌حسی عمومی یا موضعی اعمال می‌شود. اگر زایمان طبیعی خطری برای نوزاد و مادر داشته باشد، سزارین باید ترجیح داده شود. بعد از خارج کردن نوزاد، جفت تمیز می‌شود و چین‌های باز شده در رحم بخیه می‌شوند. برای کسانی که نسبت به این مسئله آگاهی کمی دارند باید بگوییم که سزارین یک عمل جراحی است.

همچنین بخوانید: جراحی سزارین که در آن سر نوزاد نچرخیده 

بیهوشی اپیدورال (زایمان بدون درد):

این روش زایمان بدون درد است. همچنین می‌توان از آن در زایمان طبیعی و زایمان سزارین استفاده کرد. این یک روش بی‌حسی موضعی است. این روش کم‌خطرتر از روش بیهوشی عمومی است و از احساس دردهای اولیه زایمان جلوگیری می‌کند.

مزایا و معایب زایمان طبیعی

مزایای زایمان طبیعی، عبارت‌اند از:

• پس از زایمان طبیعی، مادر خیلی سریع بهبود می‌یابد و در مدت کوتاهی به زندگی عادی خود بازمی‌گردد.
• کافی است مادر 24 ساعت در بیمارستان بماند.
• در طول دردهای زایمان طبیعی، هورمونی به نام اکسی‌توسین وارد عمل می‌شود و شیر مادر در مدت کوتاهی خارج می‌شود.
• از آنجایی که جراحی انجام نمی‌شود، تغذیه مادر منظم‌تر است و بر این اساس شیر مادر سریع‌تر خارج می‌شود.
• در طول زایمان طبیعی، ریه‌های نوزاد به سمت جلو فشرده می‌شوند و سپس ناگهان با هوا تماس پیدا می‌کنند که به او اجازه می‌دهد باقدرت بیشتری نفس بکشد و ریه‌ها را بهتر تهویه کند.
• هنگام تولد، مادر به‌محض تولد نوزاد خود را می‌بیند و لمس می‌کند.

معایب زایمان طبیعی

یکی از خطرات زایمان طبیعی این است که در هر زمانی از زایمان ممکن است مشکلی ایجاد شود، جایی که همه چیز به طور طبیعی پیش می‌رود و ممکن است به طور ناگهانی نیاز به سزارین شود. مثلاً: ممکن است زایمان کند شود، پیشرفت کودک متوقف شود، کودک ممکن است دچار ناراحتی شود، ضربان قلب ممکن است کند یا تند شود، کودک ممکن است مدفوع کند و خونریزی خطرناک واژینال رخ دهد. به همین دلیل و دلایل مشابه، شرایط سزارین باید در هر زمانی آماده باشد.

در چنین مواردی اگر زایمان سزارین بلافاصله شروع نشود، اکسیژن به نوزاد نمی‌رسد و ممکن است در آینده دچار عقب‌ماندگی ذهنی شود. برخی از مشکلات مانند کاهش قدرت عضلانی ممکن است رخ دهد. گاهی اوقات فشار آوردن مادر کافی نیست و به همین دلیل از دستگاه مکش برای بیرون آوردن نوزاد استفاده می‌شود. پس از این روش، نوزاد ممکن است مشکلات جدی را تجربه کند. گاهی اوقات قسمت شانه نوزاد گیر می‌کند و در نتیجه اعصاب گردن آسیب می‌بینند و یا امکان دارد شکستگی استخوان شانه رخ دهد.

در زایمان طبیعی، برشی با استفاده از روش اپیزیوتومی ایجاد می‌شود. به این ترتیب خروج نوزاد راحت‌تر می‌شود و ساختار آناتومیکی مادر آسیب نمی‌بیند. البته در برخی موارد با بیرون آمدن نوزاد، این برش بزرگ شده و باعث پارگی در ناحیه مقعد و رکتوم مادر و مشکلاتی مانند بی اختیاری مدفوع می‌شود.

گاهی اوقات هنگام خارج شدن نوزاد از واژن، مشکلاتی مانند افتادگی مثانه و بی اختیاری ادرار مشاهده می‌شود. دردهایی که در حین زایمان اتفاق میفتند نیز باعث تردید در زایمان طبیعی می‌شوند. اما با قراردادن کاتتر اپیدورال، درد و رنج کمتری در هنگام زایمان احساس می‌شود.

برخی از زوج‌ها نگران این موضوع هستند؛ زیرا نمی‌دانند زایمان طبیعی چه زمانی آغاز می‌شود. از سوی دیگر، آن‌ها می‌ترسند وقتی شب زایمان شروع می‌شود نتوانند به بیمارستان یا پزشک برسند.

مزایا و معایب زایمان سزارین

یکی از بزرگ‌ترین مزایای سزارین این است که نوزاد مستقیماً به روشی سالم به دنیا می‌آید؛ بدون اینکه خطراتی را که ممکن است در طول زایمان طبیعی رخ دهد، تجربه کند. شرایطی مانند گیرافتادن نوزاد یا کمبود اکسیژن در این زایمان امکان‌پذیر نیست. بسیاری از خانواده‌ها سزارین را ترجیح می‌دهند؛ زیرا نوزاد به روشی کم‌خطر به دنیا می‌آید. گاهی اوقات نوزادانی که به روش سزارین متولد می‌شوند تا چند روز پس از تولد دچار ناراحتی تنفسی می‌شوند.

در سزارین، احتمال آسیب روده و مثانه بیشتر است؛ اما شانس بی اختیاری ادراری و یا بی اختیاری دفع مدفوع کمتر خواهد بود. در حالی که بهبودی مادران پس از زایمان سزارین بیشتر طول می‌کشد، اما برقراری ارتباط آنها با نوزادانشان نیز به زمان بیشتری نیاز دارد. از آنجایی که فرایند شیردهی با ورود مادر به اتاق اتفاق میفتد، ممکن است نوزاد 1-2 ساعت صبر کند.

مادران باردار می‌توانند ظرف 6 تا 8 ساعت پس از جراحی بایستند و ظرف 4 تا 6 ساعت می‌توانند به صورت خوراکی تغذیه داشته باشند. به همین دلیل در سزارین، شیر مادر دیرتر از زایمان طبیعی می‌آید. مادران باردار بعد از عمل، 2 شب در بیمارستان نگهداری می‌شوند و از آنجایی که درد بعد از جراحی بیشتر خواهد بود، حدود 1 هفته طول می‌کشد تا به زندگی عادی برگردند.

اگرچه نادر است، اما شرایطی مانند عفونت در نواحی برش، باز شدن بخیه‌ها و تجمع خون ممکن است نه‌تنها در زایمان سزارین بلکه در زایمان طبیعی نیز رخ دهد.

آیا بخیه‌های زایمان باعث درد می‌شوند؟

داشتن برش و بخیه در هر دو نوع زایمان، طبیعی است. در زایمان‌های طبیعی که اپیزیوتومی انجام می‌شود، این برش حدود 3 تا 4 سانتی متر است و 1 تا 2 هفته طول می‌کشد تا بخیه‌ها به طور کامل خوب شوند. احساس درد بعد از بخیه طبیعی است. در طول روند بهبودی، درد کاهش می‌یابد و از بین می‌رود.

از آنجایی که برش ایجاد شده با بی‌حسی موضعی تحت اثر همان بی‌حسی بخیه می‌شود، حتی امکان احساس درد وجود ندارد. بدن، بخیه‌های طبیعی زایمان را جذب می‌کند و خودبه‌خود ناپدید می‌شوند. جای بخیه حتی در ابتدا ظاهر آزاردهنده‌ای ایجاد نمی‌کند و تقریباً با گذشت زمان از بین می‌روند.

از آنجایی که زایمان سزارین نیاز به عمل جراحی دارد، بخیه‌های سزارین در حین جراحی اعمال می‌شود. ممکن است 4 تا 6 هفته طول بکشد تا بخیه‌های قرار داده شده در محل برش بهبود یابد. درد به خصوص در دونقطه انتهایی بخیه‌ها شدیدتر احساس می‌شود. ادم و تورم در روزهای اول بخیه، طبیعی تلقی می‌شود. درد و سوزش بعد از تولد بیشتر از زایمان طبیعی طول می‌کشد. بی‌حسی اطراف برش ممکن است دیرتر از بهبود بخیه‌ها ایجاد شود. اگر بخیه‌ها جذبی نباشند، باید 7 الی 10 روز پس از تولد برداشته شوند. اگر بخیه جذبی باشد، امکان برداشتن آن وجود ندارد.

نتیجه

پزشک با توجه به شرایط بیمار خود می تواند در مورد سالم‌ترین شکل زایمان هم برای مادران باردار و هم برای نوزادان تصمیم‌گیری کند. پس از تعیین مناسب‌ترین روش زایمان برای بیمار، زایمان بیمار به صورت سالم انجام می‌شود و هیچ مشکلی پیش نمی‌آید.