عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن

• مقالات

• ۲۸ مرداد ۱۴۰۲

عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن می‌توانند منجر به مشکل و ناراحتی بسیاری برای زنان باشند. از آنجایی که بین عفونت باکتریایی و قارچی واژن تفاوت‌های زیادی وجود دارد، در این بخش به بررسی علل، علائم و درمان این نوع عفونت‌ها صحبت کنیم.

عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن چیست؟

به طور طبیعی و حتی با رعایت بهداشت، محیط مرطوب واژن، محل مناسبی برای رشد قارچ و باکتری است که در برخی موارد می‌تواند منجر به عفونت شود.

عفونت باکتریایی واژن یا باکتریال واژینوز با وجود باکتری‌های معمولاً موجود در واژن، به وجود می‌اید. این عارضه می‌تواند به دلیل تغییر ترکیب باکتری‌های حاضر در واژن که نتیجه افزایش باکتری‌های بد نیز می‌تواند باشد، رخ دهد. در مورد عفونت قارچی واژن، رشد یا افزایش قارچ‌هایی مانند Candida در واژن باعث ایجاد عفونت می‌شود. علت اصلی این عفونت می‌تواند تغییر ترکیب باکتری‌ها در واژن باشد که عموماً به دنبال مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، استفاده از لوازم بهداشتی حاوی مواد شوینده قوی، استفاده از لوازم بهداشتی برای عموم در باشگاه‌ها و… رخ می‌دهد. علائم کلی عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن، شامل: خارش و سوزش در ناحیه واژن، ترشحات ، ظاهر التهابی در ناحیه واژن و درد در هنگام رابطه جنسی هستند.

در صورت تشخیص عفونت واژن، مهم است به متخصص زنان مراجعه کنید تا تشخیص صحیح را تأیید کند و درمان مناسب را تجویز کند. علاوه بر این، رعایت بهداشت شخصی مناسب، استفاده از لوازم بهداشتی، لباس زیر مناسب، رژیم غذایی مناسب و… در پیشگیری از این‌گونه عفونت‌ها مفید است.

انواع عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن

عفونت واژن، اصطلاحی است که برای تمام عفونت‌های دستگاه تناسلی در بین مردم استفاده می‌شود. اما عفونت‌های دستگاه تناسلی را با توجه به ناحیه منشا  و نوع میکروارگانیسمی که باعث عفونت شده است نام می‌بریم.

عفونت باکتریایی واژن یکی از شایع‌ترین عفونت‌های واژن است. تخمین زده می‌شود که از هر 100 زن حدود 5 نفر به واژینوز مبتلا می‌شوند. در حدود یک‌سوم موارد، عفونت به‌خودی‌خود از بین می‌رود. اگر عفونت باعث شکایت شود، باید درمان شود. عفونت واژن در زنان باردار می‌تواند خطر عوارضی مانند زایمان، سقط جنین و زایمان زودرس را اندکی افزایش دهد.

اینها عفونت‌هایی هستند که در ناحیه بین دستگاه تناسلی خارجی و دهانه رحم رخ می‌دهند.

واژینیت

 اگر واژینیت ناشی از عفونت باکتریایی واژن باشد، واژینوز نامیده می‌شود و ترشحات بدبو علامت معمول این بیماری است. اگر عفونت واژن ناشی از قارچ باشد، به آن عفونت قارچی واژن می‌گویند، ترشحات شیری‌رنگ و پنیری از علائم آن است. 

واژینوز باکتریایی

 این نوع واژینیت در نتیجه رشد بیش از حد یک نوع باکتری که باعث ایجاد این بیماری در واژن می‌شود رخ می‌دهد. ظاهرشدن ترشحات غلیظ با بوی بد و رنگ خاکستری از علائم واژینوباکتریایی است. بوی ترشحات غیرطبیعی به‌ویژه در هنگام مقاربت و در دوران قاعدگی افزایش می‌یابد. سعی می‌شود این بیماری با آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا واژینال درمان شود.

عفونت قارچی واژن

 نوعی عفونت واژن است که در اثر تکثیر برخی از گونه‌های قارچی در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود. آنها به ویژه در دوره‌هایی رخ می‌دهند که مقاومت بدن یا باکتری‌های مفید در ناحیه واژن، کاهش می‌یابد. آنها با ترشحات سفید خارش‌دار، پنیری و تحریک‌کننده ظاهر می‌شوند. همچنین می‌تواند باعث درد، تورم و قرمزی در اندام‌های تناسلی خارجی شود و همچنین سعی می‌شود با قارچ‌کش‌های واژینال یا خوراکی درمان شود.

عفونت باکتریایی واژن (واژینوز)

عفونت باکتریایی واژن، به طور معمول از تکثیر بیش از حد باکتری‌هایی که به طور طبیعی در واژن وجود دارند، ایجاد می‌شود؛ بنابراین، خطر التهاب واژن افزایش می‌یابد.

در بیشتر موارد، عفونت بی‌ضرر است و اغلب به طور خودکار ناپدید می‌شود. عفونت‌های باکتریایی واژن نیز می‌توانند ترشحات بدبو ایجاد کنند و در نتیجه فرد مبتلا را ناراحت کنند. خطر التهاب واژن با عفونت واژن افزایش می‌یابد. عفونت‌های باکتریایی واژن را می‌توان به طور مؤثر با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد.

 علائمی عفونت باکتریایی واژن

حداقل نیمی از زنان مبتلا به واژینوز باکتریایی هیچ علامتی ندارند. اغلب عفونت با ترشحات نازک، سفید و خاکستری واژن مشاهده می‌شود. این ترشحات بوی ماهی می‌دهند و برای بسیاری از زنان بسیار ناراحت‌کننده است. اغلب این بو پس از رابطه جنسی و در طول دوره قاعدگی بسیار قوی است.

علائمی مانند خارش، احساس سوزش و خشکی واژن نشان‌دهنده التهاب واژن (واژینیت) است. در این موارد، اطراف ورودی واژن معمولاً قرمز است. مخاط واژن نیز متورم می‌شود. التهاب واژن همچنین می‌تواند باعث ناراحتی در هنگام ادرار و مقاربت شود.

علل عفونت باکتریایی واژن

به طور معمول، واژن حاوی باکتری‌های اسیدلاکتیک است. اینها همراه با سایر میکروب‌ها، فلور واژن را تشکیل می‌دهند و یک محیط اسیدی برای واژن ایجاد می‌کنند و درجه اسیدی مناسب (مقدار pH) محافظت در برابر عوامل بیماری‌زا را فراهم می‌کند.

عفونت باکتریایی واژن ممکن است زمانی رخ دهد که اسیدیته فلور واژن مختل شود و سایر باکتری‌ها می‌توانند به‌شدت تکثیر شوند.

بیش‌تر بخوانید: علائم و درمان عفونت واژن چیست؟

عوامل خطر برای عفونت باکتریایی واژن

زنانی که شرکای جنسی متناوب دارند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هستند. بهداشت بیش از حد و تغییرات هورمونی در ناحیه تناسلی نیز ممکن است باعث عدم تعادل فلور واژن شود و باعث عفونت باکتریایی واژن شود.

عفونت‌های قارچی واژن

عفونت‌های قارچی که در ناحیه تناسلی رخ می‌دهد، معمولاً در زنان باردار، کسانی که آنتی‌بیوتیک‌درمانی مصرف می‌کنند، کسانی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند، دیابتی‌ها و کسانی که برای مدت طولانی با لباس شنا خیس بعد از استخر می‌مانند، دیده می‌شود. این شرایط منجر به مرگ باکتری‌های مفید و ایجاد محیط مناسب برای رشد باکتری‌ها یا قارچ های مضر می‌شود.

علائم عفونت قارچی واژن

واژینیت اغلب توسط مخمر کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود. اگرچه این بیماری به عنوان یک بیماری زنانه شناخته می‌شود، اما می‌تواند از شرکای جنسی زنان به خصوص فعال جنسی منتقل شود. با این حال، مردان به اندازه زنان شکایت واضحی ندارند. به همین دلیل، مردان ممکن است از بیماری خود بی اطلاع باشند و شریک زندگی خود را آلوده کنند.

عفونت اغلب با ترشحات سفید، بویی مانند پنیر یا کشک شیر و خارش همراه است. ولویت (عفونت فرج) ممکن است در نتیجه انتقال به فرج که اندام تناسلی خارجی است، همراه باشد. زنان فعال جنسی ممکن است از مقاربت دردناک شکایت کنند.

آلودگی در دستگاه ادراری به دلیل ساختارهای مجاور دیده می‌شود. در نتیجه، سوزش و درد در هنگام ادرار اضافه می‌شود. به دلیل التهاب در واژن، تورم (ادم) در دیواره های واژن ممکن است همراه باشد.

علل بروز خارش واژن با قارچ

همچنین لباس زیر نایلونی باعث تعریق ناحیه واژن شده و محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ ها ایجاد می‌کند. بهتر است از لباس زیر نخی استفاده کنید. تغییرات هورمونی در یائسگی باعث ایجاد قارچ می‌شود. سیستم ایمنی ضعیف، راه را برای عفونت قارچی هموار می‌کند. خارش واژن ممکن است در طول سیکل ماهانه قاعدگی رخ دهد. اختلال در تعادل pH با دوش مکرر واژن باعث عفونت قارچی و خارش واژن می‌شود.

تشخیص عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن

پزشکان زنان و زایمان همیشه نمی توانند تنها بر اساس علائم تصمیم بگیرند که آیا این عفونت باکتریایی واژینال است یا نوع دیگری از عفونت. در معاینه واژینال از ترشحات واژن (سواب) نمونه برداری می‌شود. با کمک نمونه مقدار pH، ترشحات واژن و نوع باکتری موجود در آن مشخص می‌شود. در مورد عفونت باکتریایی واژن، نسبت باکتری گاردنلا معمولاً بسیار زیاد است.

در مورد عفونت قارچی واژن نیز علاوه بر شکایات بیمار، در معاینه فیزیکی نیز ترشح دیده می‌شود. ممکن است به دلیل خارش در بافت های اطراف قرمزی ایجاد شود.

نحوه درمان عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن

درمان عفونت‌های باکتریایی و قارچی واژن به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای هریک به طور مجزا تعریف می‌شود.

درمان عفونت قارچی واژن

در برخی از بیماران، عفونت قارچی بیش از چهار بار در سال عود می‌کند. برای عفونت‌های شدید یا عودکننده، علاوه بر درمان موضعی می‌توان از درمان سیستمیک (خوراکی) نیز استفاده کرد.

درمان عفونت باکتریایی واژن

اگر عفونت باکتریایی واژن علامت دار باشد، معمولاً با آنتی بیوتیک هایی درمان می‌شود که باکتری‌ها را از بین می برد. آنتی‌بیوتیک‌های مناسب نیز می‌توانند به شکل قرص و شیاف یا کرم برای استفاده در واژن باشند.

شیاف یا کپسول حاوی باکتری اسیدلاکتیک زنده نیز برای درمان استفاده می‌شود. بنابراین فلور واژن محافظت می‌شود و به تعادل می رسد. اینکه این ابزارها چقدر خوب کار می‌کنند هنوز به اندازه کافی ثابت نشده است.

ویدئو تکمیلی علت، علائم و درمان عفونت قارچی در بانوان